Σε συζήτηση που έγινε ενώπιον της
Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής (Μάιος 2010), ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού Δημήτριος Κυριτσάκης (Αντιπρόεδρος Αρείου Πάγου ε.τ.), επιβεβαίωσε (συνοπτικά) τα εξής:
Την επιβολή του (γνωστού) βαρύτατου προστίμου (30 εκ. Ευρώ) στην Nestle Ελλάς (έχει ήδη καταβληθεί ποσό 18 εκ. Ευρώ και έχει γίνει προσφυγή για το υπόλοιπο)
Την πρωτόδικη καταδίκη του τέως Προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισμού Σπ. Ζησιμόπουλου σε φυλάκιση 9 μηνών για το αδίκημα της παράβασης καθήκοντος επειδή «η Επιτροπή Ανταγωνισμού καθυστέρησε επί σειρά ετών, εκ δόλου (σύμφωνα με τη δικαστική απόφαση), να διερευνήσει τις σχετικές καταγγελίες».
Την τρέχουσα διερεύνηση καταγγελιών που αφορούν: (α) την ύπαρξη «εναρμονισμένων πρακτικών» μεταξύ 3 πολυεθνικών εταιριών (Nestle, Kraft, Sara Lee) οι οποίες αντιπροσωπεύουν (με τις θυγατρικές τους στην Ελλάδα) το σύνολο σχεδόν της ελληνικής αγοράς προϊόντων καφέ και άλλων ροφημάτων ή προϊόντων διατροφής και (β) την πιθανή εφαρμογή «πρακτικών διακριτικής μεταχείρισης» από τρία μεγάλα σούπερ μάρκετ της χώρας τα οποία αρνούνται να τοποθετήσουν στα ράφια τους τα προϊόντα της καταγγέλλουσας εταιρείας.
Την ύπαρξη απόφασης Διοικητικού Πρωτοδικείου με την οποία επιβλήθηκε στην Επιτροπή Ανταγωνισμού καταβολή χρηματικής αποζημίωσης στην καταγγέλλουσα εταιρία «για την βραδύτητα εξέτασης των καταγγελιών της».
Στην υπόθεση αυτή αναμείχθηκε πρόσφατα ο Γιώργος Αλφαντάκης, ικανότατος, από τους πιο γνωστούς δικηγόρους των Αθηνών, αλλά και με «επικριτές» (Βλπ. Το Βήμα 22/1/2006), ο οποίος αναλαμβάνει συνήθως σοβαρές υποθέσεις «ευρύτερου ενδιαφέροντος».
Ο δικηγόρος Γιώργος Αλφαντάκης, σύμφωνα με δημοσίευμα (14/8/2010) στο «Παρασκήνιο on line» απέστειλε, σαν πληρεξούσιος δικηγόρος της «Δρίτσας Γ. & ΣΙΑ Ε.Ε.Β.Ε.», εξώδικη διαμαρτυρία η οποία απευθύνεται προς τον Πρόεδρο της Επιτροπής Ανταγωνισμού, τη γενική διευθύντρια Ανταγωνισμού και τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της «ΝΕΣΤΛΕ ΕΛΛΑΣ Α.Ε.», με την οποία (μεταξύ άλλων):
ερωτά τον νόμιμο εκπρόσωπο της ΝΕΣΤΛΕ «αν γνωρίζει και τι ενέργειες έχει κάνει για την εφαρμογή της ad hoc απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου» (σ.σ: εννοεί απόφαση του πενταμελούς Ευρωπαϊκού Πρωτοδικείου).
ερωτά τον πρόεδρο της Επιτροπής Ανταγωνισμού «γιατί ισχυρίζεται ότι δεν μπορεί να εφαρμόσει την 434/2009 απόφαση της ολομέλειας της Επιτροπής Ανταγωνισμού, που αφορά στην καταβολή ολόκληρου του προστίμου, με το αιτιολογικό ότι δεν το επιτρέπει το Διοικητικό Εφετείο, ενώ γνωρίζει ότι η απόφαση αυτή είναι ισχυρή και πρέπει να εκτελεστεί και γιατί δεν απαντά στις καταγγελίες του κ. Δρίτσα, που έχει λάβει και αφορούν στα καρτέλ ΝΕΣΤΛΕ S.M. και ΝΕΣΤΛΕ KRAFT...».
απευθυνόμενος στη γενική διευθύντρια ανταγωνισμού ερωτά «γιατί παρότι ο μακαρίτης Δρίτσας την επισκέφθηκε τέσσερις φορές και συζήτησαν ισάριθμα προβλήματα, παρ' όλα αυτά, ούτε η απόφασή εφαρμόστηκε για το πρόστιμο, ούτε η εισήγησή σας για τα καρτέλ έχει ολοκληρωθεί, και πολύ περισσότερο δεν λάβατε υπ' όψιν την απόφαση του πενταμελούς Ευρωπαϊκού Πρωτοδικείου, όπου και διαμαρτυρηθήκαμε γιατί δεν είχε κλητευθεί η μητρική της ΝΕΣΤΛΕ».
Εξ άλλου, σημειώνεται ότι στις 28 Ιουνίου 2010 αναβλήθηκε (για δεύτερη φορά) και προσδιορίστηκε για τον Ιανουάριο του 2011 η δίκη στο Τριμελές Εφετείο Πλημμελημάτων Αθηνών, με κατηγορούμενους μέλη του ΔΣ της ΝΕΣΤΛΕ για παράβαση του Ν. 703/1977 «Περί ελέγχου μονοπωλίων, ολιγοπωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού», όπως ίσχυε πριν την αντικατάστασή του με τον Ν. 3784/7-8-2009 (άρ. 2, παρ. 1 Π.Κ.).
Σύμφωνα πάντως με κλαδική μελέτη της ICAP του 2008 (την οποία αμφισβητεί η Nestle Ελλάς), η ελληνική αγορά καφέ ελέγχεται ουσιαστικά από τρεις, μεγάλου μεγέθους επιχειρήσεις, οι οποίες είναι θυγατρικές πολυεθνικών ομίλων με σημαντική παρουσία στη διεθνή αγορά. Τα μερίδια αγοράς υπολογίζονται σε 68% για την Nestle Ελλάς, 13% για την Kraft, 7% για την Sara Lee και 3% για όλους τους υπόλοιπους. Όσον αφορά τα διάφορα είδη καφέ που προτιμούν οι Έλληνες, ο Ελληνικός καφές υπολογίζεται ότι καλύπτει το 50% της συνολικής αγοράς, ο καφές φίλτρου και εσπρέσο το 26% και ο στιγμιαίος καφές το 23% περίπου.
Η αντιδικία μεταξύ του (μακαρίτη πλέον) Γ. Δρίτσα και της Nestle έδωσε αφορμή σε πολλά δημοσιεύματα που παρουσιάζουν την υπόθεση σαν «μάχη» του Δαβίδ εναντίον του Γολιάθ ή σαν θρίαμβο του δικαίου εναντίον της αδικίας. (Άρθρο του Τάσου Τέλλογλου στην «Καθημερινή» (22/2/2009) με τίτλο «Ο καφεκόπτης με το ποδήλατο και η ΝΕΣΤΛΕ» ή άρθρο στο Stop Cartel (10/7/2010) με τίτλο «Γ. Δρίτσας, αυτός που τα έβαλε με τα θηρία»).
Ποια όμως είναι η πραγματική αλήθεια; Που βρίσκονται οι πραγματικές διαστάσεις του θέματος; Από την μία πλευρά μια μικρή, ελληνική επιχείρηση που προσπαθεί (ορθά) να επιβιώσει αξιοποιώντας κάθε δυνατότητα που της παρέχει το νομικό πλαίσιο για το «Δίκαιο του Ανταγωνισμού» και από την άλλη μια πολυεθνική εταιρία που επενδύει και παράγει στην χώρα μας, προσφέρει απασχόληση και διαθέτει προηγμένο marketing για την προώθηση των προϊόντων της.
Ο «αγώνας» φαίνεται άνισος, αλλά το αποτέλεσμα δεν είναι σίγουρα «δεδομένο»: Μια μικρή επιχείρηση διαθέτει κάποια πλεονεκτήματα που δεν έχει μια πολυεθνική όπως ευελιξία, προσωπική επικοινωνία, χαμηλότερο κόστος και σίγουρα την «συμπάθεια» του καταναλωτή. Επί πλέον μακροπρόθεσμα δεν έχει να χάσει απολύτως τίποτα (αντίθετα, έχει μόνο να κερδίσει - τουλάχιστον σε επίπεδο εντυπώσεων) από μια διαρκή «αντιπαράθεση» με μια ή περισσότερες πολυεθνικές.
Μια πολυεθνική αντίστοιχα, διαθέτει τα καταλυτικά πλεονεκτήματα της οικονομικής δύναμης, της εξαιρετικής οργάνωσης και του προηγμένου επαγγελματισμού. Το ζητούμενο είναι αν υποκύπτει στον πειρασμό να «επιβάλλει» την αναμφισβήτητη δύναμή της ή αν αναπτύσσεται με την ικανότητά της μέσα στα οριοθετημένα πλαίσια μιας ελεύθερης αγοράς.
Κάποιες από τις «καταγγελίες» που προσάπτονται στις «κακές πολυεθνικές» είναι σίγουρα υπερβολικές. Κάποιες άλλες όμως έχουν βάση και πρέπει να διορθωθούν ήρεμα, με μέτρο, χωρίς ακραίες «ποινές» που στοχεύουν στην απαξίωση ή την καταστροφή τους. Στο κάτω-κάτω η επιτυχία της εποπτεύουσας αρχής είναι να αποκαθιστά την ομαλότητα της αγοράς χωρίς «θύτες» ή «θύματα» που αιμορραγούν.
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, η διεύρυνση των καταγγελιών για «εναρμονισμένες πρακτικές» σε βάρος τριών εταιριών που κατάφεραν να επιβληθούν στην ελληνική αγορά καφέ δίνει μια άλλη τροπή στην υπόθεση αυτή, δημιουργεί ευρύτερο ενδιαφέρον και παρά τον θάνατο του Γ. Δρίτσα, φαίνεται πως θα μας απασχολήσει και πάλι στο μέλλον.
www.sofokleous10.gr
