Σε «τεστ αντοχής» εξελίσσεται η διαδικασία υπογραφής των συμβολαίων των ξενοδοχείων με τους tour operators για το 2011, με βαρόμετρο στις διαπραγματεύσεις τις επιδόσεις στον κάθε τουριστικό προορισμό της χώρας και κατ’ επέκταση στο κάθε κατάλυμα, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι έντονες πιέσεις για μειώσεις στις τιμές. Οι τουριστικοί επιχειρηματίες διαμαρτύρονται ότι οι πιέσεις των tour operators, κυρίως όσων δραστηριοποιούνται στις παραδοσιακές αγορές του εισερχόμενου τουρισμού (Μεγάλη Βρετανία, Γερμανία), γίνονται ασφυκτικές για περαιτέρω εκπτώσεις. Την ίδια ώρα οι εκπτώσεις στις οποίες προχώρησαν οι επιχειρήσεις εφέτος για να ενεργοποιήσουν τις κρατήσεις οδήγησαν σε απώλειες τουριστικών εσόδων που έφθασαν το 11,9% το α' εξάμηνο του 2010, αγγίζοντας τα 2,8 δισ. ευρώ (από 3,15 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2009), σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Τον Ιούνιο του 2010 οι εισπράξεις περιορίστηκαν κατά 15,7% στα 1,18 δισ. ευρώ (από 1,4 δισ. ευρώ τον Ιούνιο του 2009).
«Οποιο κατάλυμα πουλάει, ανανεώνεται το συμβόλαιό του την ίδια τιμή» δηλώνει ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Κεφαλλονιάς κ. Σπ. Γαλιατσάτος. Περιγράφοντας τις θέσεις των tour operators για τα συμβόλαια του 2011 ο κ. Γαλιατσάτος σημειώνει ότι οι τιμές παραμένουν στην καλύτερη περίπτωση στα επίπεδα των περιορισμένων τιμών του 2010, χωρίς να καλύπτουν την αύξηση του ΦΠΑ κατά 2%. «Η τιμή δεν επανέρχεται αν τη μειώσεις» σημειώνει ο κ. Γαλιατσάτος εξηγώντας ότι η έκπτωση αποτελεί κάθε φορά ένα νέο σημείο εκκίνησης για την επόμενη. Ωστόσο προσθέτει ότι τα ξενοδοχεία που είχαν καλές πληρότητες είναι σε θέση να αντισταθούν σε πιέσεις, αφού έχουν ένα διαπραγματευτικό πλεονέκτημα. Σε δύσκολη θέση είναι οι «προβληματικές» επιχειρήσεις που είτε δεν βρίσκονται σε «καλή» θέση (μακριά από θάλασσα) είτε δεν έχουν καλές υπηρεσίες. Σε αυτή την περίπτωση οι περικοπές ξεπερνούν το 5% σε σχέση με το 2010 σημειώνει, ενώ εκτιμά ότι με αυτό το δεδομένο και το 2011 τα έσοδα των ξενοδοχείων συνολικά θα παρουσιάσουν κάμψη. Τονίζει όμως ότι η επένδυση στην ποιότητα είναι μονόδρομος αφού «όσες επιχειρήσεις δεν προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, με το να βελτιώσουν τις εγκαταστάσεις και τις υπηρεσίες τους, θα βγουν εκτός παιχνιδιού». Παρ' όλα αυτά υπογραμμίζει ότι τα μέσα που διατίθενται είναι περιορισμένα, σημειώνοντας ότι ο νέος αναπτυξιακός νόμος όπως έχει αναρτηθεί στη δημόσια διαβούλευση «είναι δώρον άδωρον», ενώ και οι τράπεζες «κρατούν κλειστές τις στρόφιγγες».
«Μάχη στρατηγικής» χαρακτηρίζει τη διαδικασία διαπραγμάτευσης των συμβολαίων με τους tour operators κάθε χρονιά ο κ. Ι. Οικονόμου, μέλος του ΔΣ της Ενωσης Ξενοδόχων Ηρακλείου και του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ). Η περίοδος αυτή αποτελεί την κορύφωση των διαπραγματεύσεων οι οποίες ξεκινούν από την αρχή της σεζόν και σημειώνει ότι εφέτος «υπάρχει πολύ μεγαλύτερη πίεση. Στην καλύτερη περίπτωση διατηρούνται οι ίδιες τιμές». Ωστόσο δηλώνει «ανένδοτος», προτρέποντας και τους συναδέλφους του να κρατήσουν την ίδια στάση και τονίζει ότι θα πρέπει να δοθούν τουλάχιστον οι αυξήσεις του ΦΠΑ και του πληθωρισμού, αφού τον Μάιο του 2011 «θα μας ζητήσουν να κάνουμε ειδικές προσφορές». «Κανείς δεν πάει καλά εφέτος» σημειώνει ο κ. Οικονόμου, προσθέτοντας ό,τι «υπάρχει μείωση της ζήτησης για την Ελλάδα», εξηγεί όμως ότι η χώρα «δεν πάσχει από πλευράς ξενοδοχειακών τιμών». Η μείωση των τιμών συρρικνώνει τελικά τον τζίρο χωρίς να ενισχύει δραματικά τη ζήτηση. Ενώ προσθέτει ότι «ο εξορθολογισμός των τιμών στα ξενοδοχεία έπρεπε να γίνει», αλλά οι συνεχείς περικοπές είχαν συνέπειες και «σε αυτούς που είχαν καλές τιμές εξαρχής».
Από την άλλη, παρατηρεί ότι είναι θέμα πολιτικής των ταξιδιωτικών οργανισμών ως εταιρείες να διεκδικούν φθηνότερες τιμές, καθώς το μερίδιο αγοράς τους περιορίζεται παγκοσμίως από τους μεμονωμένους ταξιδιώτες που επιλέγουν να κλείνουν τις διακοπές τους μέσω Διαδικτύου. «Η Ελλάδα ήταν ένας προορισμός που τους έκανε ζημιά εφέτος» καταλήγει εξηγώντας ότι η ζήτηση ήταν περιορισμένη σε σχέση με την αναμενόμενη.
Για συμβόλαια που έχουν υπογραφεί ήδη με αφετηρία τον Μάιο και έντονες πιέσεις για να κρατηθούν οι τιμές στα επίπεδα των ειδικών εκπτώσεων ως 15% που έγιναν εφέτος για τις κρατήσεις της «τελευταίας στιγμής» κάνει λόγο η πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Λαγανά Ζακύνθου κυρία Χριστίνα Τετράδη. Η κυρία Τετράδη εξηγεί ότι οι ταξιδιωτικοί οργανισμοί «επενδύουν» στον φόβο αλλά και στην έλλειψη γνώσεων που έχουν κάποιοι επιχειρηματίες, ειδικά όταν επιζητούν την υπογραφή συμβολαίων που εγγυώνται τον αριθμό των κρατήσεων για να ζητήσουν ακόμα φθηνότερες τιμές. Σημειώνει επίσης ότι την εφετινή χρονιά η τουριστική κίνηση στη Ζάκυνθο ήταν πτωτική (-4,23% Ιανουάριος-Ιούλιος 2010), με τις πτήσεις να έχουν μειωθεί κατά πτήσεις σε εβδομαδιαία βάση.
Η διψήφια αύξηση στις αφίξεις την εφετινή σεζόν (10,4% στο διάστημα Ιανουαρίου-Ιουλίου 2010) βγάζει την Κω από τη «δύσκολη» θέση. Οι αγορές παρουσιάζουν άνοδο στο νησί χάρη στη «συστηματική δουλειά που έχει γίνει από τους τοπικούς φορείς» όπως τονίζει ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Κω κ. Μ.Χατζημιχαήλ, ωστόσο τα έσοδα είναι μειωμένα λόγω των σημαντικών εκπτώσεων στα ξενοδοχεία. Περίπου 500.000 ευρώ είναι τα χρήματα που διατέθηκαν από τους τοπικούς φορείς και επιχειρηματίες (400.000 ευρώ από δημοτικούς πόρους και φιλοξενία δημοσιογράφων που υπολογίζεται από τα ξενοδοχεία στα 100.000 ευρώ). «Πιέσεις υπάρχουν» σημειώνει ο κ. Χατζημιχαήλ και προσθέτει ότι «έχουν γίνει ήδη εκπτώσεις. Αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο κονδύλι που χάθηκε. Δεν κατεβάζουμε τις τιμές». Εχουν υπογραφεί συμβόλαια από τον Ιούνιο, όπως αναφέρει, στις ίδιες τιμές με το 2010 και σε κάποιες περιπτώσεις αυξημένα από 5%-8%.
Ανοδος από νέες αγορές Στην Κω η ρωσική αγορά «άνοιξε» πριν από πέντε χρόνια και εφέτος καλύπτει το 10% των αφίξεων στο νησί, καθώς εντείνεται το ενδιαφέρον των tour operators όπως σημειώνει ο κ. Χατζημιχαήλ. Τον Ιούλιο του 2010 οι αφίξεις των ρώσων τουριστών υπολογίζονται στις 6.300, αριθμός υπερδιπλάσιος σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2009, που ανέρχονταν στις 2.700 (αύξηση 132%). Ενισχυμένες εφέτος ήταν και οι αφίξεις από το Ισραήλ (από 1.000 τον Ιούλιο του 2009 σε 4.000 τον Ιούλιο του 2010). «Η Κως αποτελούσε προορισμό για νεαρούς ισραηλινούς λόγω της νυχτερινής της ζωής» αναφέρει ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων, προσθέτοντας ότι εφέτος έχουν στο νησί και οικογένειες, ενώ επισημαίνει ότι αρκετοί από τους τουρίστες κάνουν ημερήσιες εκδρομές στη Ρόδο για να επισκεφτούν το καζίνο. Η άνοδος στις αφίξεις από τη Ρωσία (40.904 αφίξεις τον Ιούλιο στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου) και το Ισραήλ (14.848 αφίξεις τον Ιούλιο) που παρατηρήθηκε εφέτος δεν είναι ακόμα ικανή να καλύψει τη γενικότερη κάμψη, τονίζει ο κ. Οικονόμου. «Οι τιμές είναι πολύ χαμηλές», εξηγεί, προσθέτοντας ότι και στα πολυτελή ξενοδοχεία οι τιμές πλέον είναι πολύ προσιτές σε ρώσους τουρίστες που δεν είναι διατεθειμένοι να κάνουν άλλα έξοδα.
Δυσοίωνες προβλέψεις για τους tour operators Η δυσκολία που παρουσιάζουν πολλοί ταξιδιωτικοί οργανισμοί καταγράφηκε πρόσφατα στις διαδοχικές χρεοκοπίες εταιρειών ταξιδίων χαμηλού κόστους στη Βρετανία (Goldtrail, SUN4U και Kiss Flights). Σύμφωνα με δημοσιεύματα βρετανικών εφημερίδων αλλά και οι μεγαλύτεροι tour operators της Ευρώπης TUI και Thomas Cook επισήμαναν την κάμψη στην αγορά αλλά και τον ανταγωνισμό στις τιμές που αντιμετωπίζουν από αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους. Εξάλλου έρευνα αναδεικνύει ότι το ένα τρίτο των Βρετανών δεν θα φύγει για διακοπές εκτός της χώρας το εφετινό καλοκαίρι, με την Ελλάδα να βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των χωρών που απορρίπτουν, εξαιτίας φόβων οικονομικής αστάθειας. Οι προβλέψεις για τις δαπάνες των καταναλωτών παραμένουν δυσοίωνες και για την επόμενη χρονιά, καθώς οι TUI και Thomas Cook ήταν επιφυλακτικοί στις προβλέψεις τους για το Ηνωμένο Βασίλειο το 2011, τονίζοντας την απότομη επιβράδυνση στις κρατήσεις από τα μέσα Μαΐου εξαιτίας της ηφαιστειακής τέφρας. Ο επικεφαλής της Thomas Cook Μάνι Φοντένλα-Νοβόα σημείωσε επίσης ότι δεν είναι ξεκάθαρο αν οι φόβοι που επηρέασαν τις κρατήσεις συνδέονται με την τέφρα ή με την οικονομική αβεβαιότητα. Ο οικονομικός διευθυντής της TUI Πολ Μπόουτελ σημείωσε μεταξύ άλλων ότι οι Βαλεαρίδες νήσοι, η Πορτογαλία, η Ισπανία και σε λιγότερο βαθμό η Ελλάδα, είναι οι συνήθεις δημοφιλείς προορισμοί που δεν προσέλκυσαν τον αναμενόμενο αριθμό τουριστών εφέτος. Η TUI Travel PLC στα αποτελέσματα γ' τριμήνου που έληξε στις 30 Ιουνίου 2010 παρουσίασε μείωση στα έσοδα κατά 4% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, υπογραμμίζοντας ότι οι επιπτώσεις της ηφαιστειακής τέφρας στοίχισαν στην εταιρεία 105 εκατ. στερλίνες.
