Κάποιος ασθενής...
- διαβάζουμε σ’ ένα ίαμα – «με τον του ποδός δάκτυλον υπό του αγρίου έλκεος», δηλαδή με ένα άγριο, «κακόηθες» έλκος στο δάκτυλο του ποδιού του, μεταφέρθηκε με φορείο απ' τους θεράποντες του Ασκληπιού στο άβατο και κει περίμενε.
«Ύπνου δε νιν λαβόντος εν τούτω, δράκων εκ του άβατου εξελθών, τον δάκτυλο ιάσατο ται γλώσσαι και τούτο ποιήσας εις το άβατον ανεχώρησε πάλιν». Κι όταν ναρκώθηκε απ' τον ύπνο, ο ασθενής μισοδιέκρινε το ιερό φίδι να βγαίνει απ' το άβατο, να γλείφει με τη γλώσσα του το άγριο έλκος και στη συνέχεια να ξαναγυρίζει το φίδι στο άβατο ξύπνησε υγιής χωρίς το έλκος. Εάν δεχθούμε λοιπόν αυτή την λεκτική παραγωγή απ’ την Ασκάλαβος (ερπετό, είδος σαύρας με πιτσιλωτό δέρμα) και ήπιος, τότε Ασκλ-ήπιος είναι ένας όφις που θεραπεύει και καταπραΰνει.
Σ' ένα άλλο ίαμα σχετικό με τη θεραπεία της στειρότητας διαβάζουμε:
«Ανδρομέ-[δα] εκ Κεθυ αυτά περί παίδων
εγκαθεύδ[ουσα] [εδό-]κει εν τω ύπνω δράκων επί
της γαστ[ρός],.. Παίδες οι εγένοντο πέντε...».
«Η Ανδρομέδα από τα Κύθηρα .... μίσο ναρκωμένη, για να αποκτήσει τέκνα» (ξάπλωσε κι αυτή μπροστά απ' το άβατο) «είδε στον ύπνο της, πως το φίδι (βγήκε απ' το άβατο) και τυλίχτηκε στην κοιλιά της».... 'εγέννησε πέντε τέκνα' [ίαμα 38].
Ο Ασκληπιός σε όλες τις απεικονίσεις του παρουσιάζεται όρθιος ή ένθρονος έχοντας ένα φίδι, δηλαδή τον «άλλο του εαυτό», τυλιγμένο γύρω από τη ράβδο του. Το όνομα του Ασκληπιού δεν έχει ερμηνευθεί ακόμη. Είναι όμως πιθανό να σχετίζεται με το φίδι. Στην περίπτωση αυτή, το 'Ασκλ'' παράγεται από την Ασκάλαβο, που σημαίνει φίδι, σαύρα, ερπετό. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο το «-ήπιος» είναι β' συνθετικό και παράγεται από τη λέξη ήπιος (Πλούτ. 2. 845).
Τι εστί όφις;
Η λέξη όφις είναι ομόριζη της λέξης οφθαλμός. Και οι δύο παράγονται από το θέμα *οπ- του οράω -ορώ: του βλέπω (Μέλλων ενεργ. Όπ-σομαι: όψομαι. Μέλλων παθ. Οπ-θήσομαι; οφθήσομαι, Αορ. παθ. ώφ-θην κλπ. Ο όφις απ' την οπ-ή του, οπ-τάζει (βλέπει). Είναι ο αόρατος προ-ορός (-φρουρός) του σπιτιού, ο άγρυπνος θυρα-ωρός (=θυρωρός) ώρα με ψιλή = φρουρά,
φυλακή) και τιμα-ωρός; τιμωρός των εχθρών του οίκου.
Η παράδοση για το «φίδι-φυλακα» του σπιτιού, του ναού, του μύλου, της αποθήκης κ.λ.π., είναι πολύ παλαιά. Οι «θεές των όφεων» φυλάνε τις μινωικές αποθήκες των ανακτόρων της Κνωσού (εκεί βρέθηκαν), όπως το ίδιο φυλάει ο Σωσίπολις, ο σωτήρας της πόλης, την Ολυμπία.Την Αθήνα την προστατεύει ο οικουρός όφις, που ήταν μια «απεικόνιση» του Εριχθονίου φιδο-ήρωα Ερεχθέως. Όταν μάλιστα οι Πέρσες πλησίαζαν στην Αθήνα - γράφει ο Ηρόδοτος - το ιερό φίδι χάθηκε κι έτσι ο λαός τάχθηκε με την άποψη ν’ αδειάσουν την πόλη για να πάνε στην ... Κούλουρη (Ηρόδ.8.4!.2.).
Ο Σωσίπολις και ο οικουρός όφις ταΐζονταν από τις ιέρειες με μελόπιτες, όπως αντίστοιχα οι παλαιοί μυλωνάδες της Σκύρου λ.χ. «... ρίχνανε μεσ’ στην τρύπα του μύλου σταφίδες, σύκα, καρύδια, για να φιλέψουν το φίδι - στοιχειό του μύλου...» (Βλ. Γ. Μέγα, Ελλην. Εορταί και έθιμα της λαϊκής λατρείας, σ.65). Το φίδι εξ’ άλλου με το να απορρίχνει το δέρμα του, ανανεώνει την ζωτικότητά του κι έτσι γίνεται σύμβολο της αθανασίας, της δύναμης, της αναγέννησης, (με την έννοια της ανανέωσης) και της Ιατρικής.Το δέρμα του φιδιού, που απορρίχνεται πίσω από το ερπετό, καθώς εκείνο ανανεώνεται, ονομάζεται και γήρας στα αρχαία ελληνικά !!! Γήρας = δέρμα του φιδιού, φιδοπουκάμισο, αποβαλλόμενο δέρμα φιδιού.
Ο φιδο-ήρωας Ασκληπιός
Γιατί όμως ο Ασκληπιός ήταν φιδο-ήρωας; Δεν ήταν ένας αθάνατος θεός; Όχι. Έκανε κάποτε μία υπέρβαση. Ανάστησε ένα νεκρό και γι’ αυτήν του την πράξη, που διασάλευσε την φυσική τάξη των πραγμάτων, τιμωρήθηκε από τον Δία. Ο Ζευς τον σκότωσε με τον κεραυνό του και σε πολλούς τόπους ετιμάτο ως «νεκρός» ήρωας. Ο νεκρός ήρωας όμως, σύμφωνα με την πρωτόγονη πίστη, εμφανίζεται με τη μορφή του φιδιού. Έτσι εξηγείται η ιδιότητα του φιδο-ήρωα για τον Ασκληπιό, όπου το φίδι είναι ο «δεύτερος εαυτός του».
www.promitheasblog.com
