Στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ο πρόγονος του ιού του έιτζ εμφανίσθηκε σε πιθήκους και μαϊμούδες πριν από 32.000 χρόνια -και όχι πριν από λίγους αιώνες όπως μέχρι σήμερα νομίζαμε- έφερε στο φως η επιστημονική έρευνα.
Αυτό σημαίνει ότι ο άνθρωπος εκτέθηκε στον ιό SIV (έιτζ των πιθήκων)
πολλές φορές στην ιστορία του, κινδυνεύοντας με μόλυνση κάθε φορά που σκότωνε πιθήκους για να τραφεί.Η νέα έρευνα αναμένεται να εξηγήσει γιατί ένας τόσο αρχαίος και ανώδυνος ιός των πιθήκων μεταλλάχθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα στην Αφρική για να αναδειχθεί σε έναν από τους μεγαλύτερους φονιάδες της ανθρωπότητας, που έχει σκοτώσει περισσότερους από 25 εκατομμύρια ανθρώπους μέχρι στιγμής. Σύμφωνα με τη μελέτη ο SIV μεταπήδησε από τα πρωτεύοντα στον άνθρωπο τουλάχιστον πέντε φορές στο παρελθόν, κυρίως από μολυσμένο αίμα πιθήκου που εισερχόταν στο αίμα κυνηγών, την ώρα που αυτοί έγδερναν το θήραμά τους. Ακόμη, όμως, και αν οι κυνηγοί αυτοί ασθενούσαν, ο ιός πέθαινε μαζί τους.
Το πρώτο καταγεγραμμένο κρούσμα HIV σε άνθρωπο καταγράφηκε το 1959 στο τότε βελγικό Κογκό.
Ο ιολόγος δρ Πρέστον Μαρξ εκτιμά ότι η κρίσιμη εξέλιξη στην εξάπλωση του ιού υπήρξε η εισαγωγή της φθηνής πλαστικής σύριγγας στην Αφρική τη δεκαετία του 1950 και η πραγματοποίηση μαζικών εμβολιασμών με την ίδια βελόνα.
Αλλη θεωρία θέλει την ανάπτυξη των αποικιακών αστικών κέντρων να ευθύνεται για την εξάπλωση του ιού στον άνθρωπο, την οποία τοποθετούν χρονικά τη δεκαετία του 1920.
