Στις παρελάσεις των παιδικών μου χρόνων οι βετεράνοι του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου συγκροτούσαν κανονικό λόχο, αν ήθελαν έφτιαχναν και τάγμα. Βρισκόμαστε στα '70ς, έχουν περάσει τριάντα χρόνια από τη λήξη του πολέμου (και ακόμα λιγότερα από το τέλος του εμφυλίου) και οι...
πολεμιστές της Πίνδου δεν είναι ούτε καν συνταξιούχοι. Αλλωστε ακόμα έστεκαν στα πόδια τους και αρκετοί μαχητές του Μακεδονικού Αγώνα, συμπολεμιστές του Παύλου Μελά, ζωντανή μνήμη μέσα σε παραδοσιακές φορεσιές.
Από τους βετεράνους του μεγάλου πολέμου δικαίωμα συμμετοχής στην παρέλαση κέρδιζαν οι ανάπηροι. Το κράτος τους είχε χορηγήσει ένα όχημα που ήταν κάτι μεταξύ μοτοσυκλέτας και τρίκυκλου. Ο ανάπηρος το πήγαινε σιγά-σιγά και ακολουθούσε από δίπλα μία συνταξιούχος νοσοκόμα, πιθανότατα από εκείνες που φρόντιζαν τραυματίες του μετώπου. Αργότερα οι αγωνιστές του μακεδονικού μετώπου αντικαταστάθηκαν από την τιμητική συμμετοχή των απογόνων τους. Και η έλευση του ΠΑΣΟΚ πολλαπλασίασε τους αγωνιστές του '40 που απέκτησαν και σύνταξη, αφού τότε μάθαμε πως και τα βρέφη αντιστάθηκαν στον κατακτητή. Ομως ο χρόνος τους πήρε από τη λεωφόρο της παρελάσεως και τους έβαλε να βαδίσουν τη μακαρία την οδό.
Σκέφτομαι, λοιπόν, πως η γενιά που είναι τώρα στα πράγματα, όσοι βρίσκονται μεταξύ 40 και 50 ετών είναι η τελευταία που διατηρεί άμεση μνήμη από τα γεγονότα του '40. Είχε παππούδες που έπιασαν όπλο. Και γονείς φορείς του κατοχικού συνδρόμου που στοιχειώνει ακόμα και σήμερα τα συλλογικά αντανακλαστικά. Είναι μία γενιά που στα παιδικά της χρόνια έβρισκε στα παιχνίδια της υπολείμματα του πολέμου. Ακουσε από πρώτο χέρι ιστορίες με Γερμανούς.
Δεν έμαθε ποτέ την αλήθεια για το χαμό των Εβραίων συμπατριωτών της. Και, τέλος πάντων, ήρθε σε επαφή με αυτό που έχουμε μάθει να προσδιορίζουμε ως ηρωικό πατριωτισμό. Οταν αποχωρήσει και αυτή η γενιά θα πάρει μαζί της την αμεσότητα της μνήμης. Αυτό δεν είναι απαραιτήτως κακό. Οι εθνικές γιορτές κρύβουν μέσα τους τραύματα που άργησαν να επουλωθούν. Ομως καλώς ή κακώς, είναι η γενιά που μεγάλωσε έχοντας μπροστά της φιγούρες που είχαν ηρωικές ιστορίες για να διηγηθούν. Αληθινές ή ψεύτικες, δεν έχει σημασία. Ηταν ιστορίες που μπορούσαν να προσθέσουν έμπνευση στην έννοια του πατριωτικού. Οι επόμενες γενιές δεν έχουν να ακούσουν τίποτα σχετικό. Και πιθανότατα οι πρωταγωνιστές του σήμερα δεν θα έχουν και κάτι να διηγηθούν, αλλά μόνο να κρύψουν.
www.protagon.gr
